O czym jest projekt?
Większość modeli makroekonomicznych reform systemów emerytalnych zakłada, że ludzie są dalekowzroczni i postępują racjonalnie. W tych modelach, prawidłowa odpowiedź na długowieczność oraz niektóre reformy systemu emerytalnego polega na zwiększeniu prywatnych oszczędności dobrowolnych oraz podaży pracy. Tymczasem dane ze świata rzeczywistego sugerują, że taka reakcja, jeśli w ogóle występuje, jest stosunkowo słaba. Prawdopodobnie jest to przejawem tego, że oszczędności w cyklu życia oraz podaż pracy mogą być pod silnym wpływem czynników krótkofalowych. Zaprojektujemy modele z niepełną racjonalnością, które będą w stanie przynajmniej częściowo replikować tę własność rzeczywistości. W takim modelu będzie można przeanalizować ex ante, czy i jakie instrumenty zachęcające do oszczędzania na emeryturę mogą być skuteczne i podnosić dobrobyt.
Dlaczego projekt jest interesujący?
Od dekad reformy systemów emerytalnych w wielu krajach europejskich, zwłaszcza w Polsce, wprowadza się bez oceny ex ante ich prawdopodobnych skutków – tak pod względem efektów makroekonomicznych jak i dobrobytowych. Nasze wyniki będą w stanie wesprzeć decyzje dotyczące kształtu tzw. III filara emerytalnego, zanim zostaną podjęte jakiekolwiek decyzje.
A co jeśli racjonalność jest ograniczona?
W pierwszej kolejności przeprowadzimy analizę empiryczną zależności pomiędzy cechami psychologicznymi i decyzjami o inwestycjach finansowych. Analiza zostanie przeprowadzona na danych jednostkowych, pochodzących z Niemiec. Dotąd literatura skupiała się na wiedzy finansowej, ale pomijała czynniki behawioralne. Po drugie, przetestujemy empirycznie założenie, które leży u podstaw większości modeli makroekonomicznych: wybór pomiędzy konsumpcją i oszczędnościami wynika z takich samych zależności w cyklu życia. Bazując na dotychczasowych dokonaniach literatury przetestujemy założenie o przechodniości preferencji z wnioskami dla decyzji o oszczędzaniu w cyklu życia. Po trzecie, wykorzystamy wnioski z obu analiz empirycznych, by skonstruować model OLG z prywatnymi oszczędnościami dobrowolnymi, wiedzą finansową oraz ograniczoną racjonalnością. W tym modelu przeprowadzimy eksperymenty polegające na wprowadzeniu instrumentów wspierających oszczędzanie na emeryturę. Przeanalizujemy efekty makroekonomiczne oraz dobrobytowe takich instrumentów.
The objectives of this project are twofold. First, we want to carefully evaluate empirically the role of incomplete rationality in decisions about pension savings and retirement timing. Second, we want to employ this experience in modelling private voluntary pension savings and test whether (and if so – which) policy instruments can effectively be used to foster them. We thus posit two working hypotheses. The first one is implicit: individuals are not fully rational about their choices concerning pension savings and retirement saving. This hypothesis will be addressed empirically. The second one is explicit: there exists a welfare enhancing policy reform that can improve the alignment of individual decisions with a social optimum. The second hypothesis will be addressed by the means of an overlapping generations model. The scope of imperfect rationality will be calibrated to the reference values provided in the empirical part of the project.